Thuế thu nhập doanh nghiệp là gì? Cách tính, mức thuế và quy định mới nhất 2025

Thuế thu nhập doanh nghiệp là gì? Đây là một trong những trụ cột của hệ thống thuế Việt Nam, đóng vai trò quan trọng trong điều tiết thu nhập, khuyến khích đầu tư và đảm bảo nguồn thu ngân sách Nhà nước. Từ năm 2025, một loạt quy định mới về thuế suất, ưu đãi và phương pháp kê khai TNDN chính thức được áp dụng, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động tài chính – kế toán của các doanh nghiệp. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ bản chất, đối tượng, cách tính và các quy định mới nhất về thuế TNDN năm 2025 theo Luật và hướng dẫn hiện hành.

Thuế thu nhập doanh nghiệp là gì?

Theo Điều 2, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp 2008 (được sửa đổi, bổ sung năm 2013 và cập nhật năm 2025), thuế thu nhập doanh nghiệp là loại thuế trực thu đánh vào phần thu nhập chịu thuế của doanh nghiệp, tổ chức có hoạt động sản xuất – kinh doanh hàng hóa, dịch vụ tại Việt Nam.

Khác với thuế GTGT hay thuế tiêu thụ đặc biệt (là thuế gián thu), thuế TNDN tác động trực tiếp đến lợi nhuận của doanh nghiệp. Do đó, nó phản ánh hiệu quả kinh doanh, khả năng quản trị chi phí và tuân thủ pháp luật thuế của doanh nghiệp.

Vai trò của thuế thu nhập doanh nghiệp

Thuế TNDN không chỉ là nguồn thu quan trọng của ngân sách Nhà nước, mà còn là công cụ điều tiết nền kinh tế.

Thứ nhất, thuế TNDN đảm bảo sự công bằng giữa các loại hình doanh nghiệp, góp phần phân phối lại thu nhập xã hội.
Thứ hai, thông qua chính sách ưu đãi thuế, Nhà nước khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực ưu tiên, khu vực khó khăn hoặc công nghệ cao.
Thứ ba, việc quản lý thuế TNDN giúp nâng cao tính minh bạch tài chính, đặc biệt trong quá trình hội nhập quốc tế và chống chuyển giá.

Đối tượng nộp thuế thu nhập doanh nghiệp

Theo Điều 2, Nghị định 218/2013/NĐ-CP, đối tượng nộp thuế TNDN bao gồm:

Doanh nghiệp được thành lập theo pháp luật Việt Nam (Công ty TNHH, Cổ phần, Hợp danh, Doanh nghiệp tư nhân).
Tổ chức kinh tế có hoạt động sản xuất – kinh doanh hàng hóa, dịch vụ (bao gồm hợp tác xã, đơn vị sự nghiệp có thu).
Doanh nghiệp nước ngoài có cơ sở thường trú hoặc không có cơ sở thường trú tại Việt Nam nhưng có thu nhập phát sinh tại Việt Nam.

Như vậy, mọi tổ chức có lợi nhuận tại Việt Nam đều thuộc đối tượng chịu thuế TNDN, bất kể đăng ký kinh doanh trong hay ngoài nước.

Căn cứ tính thuế thu nhập doanh nghiệp

Theo Điều 3, Luật Thuế TNDN 2008, căn cứ tính thuế bao gồm hai yếu tố:

Thu nhập tính thuế
Thuế suất TNDN áp dụng

Công thức tính thuế TNDN được xác định như sau:

Thuế TNDN phải nộp = Thu nhập tính thuế × Thuế suất TNDN

Trong đó:

Thu nhập tính thuế = Doanh thu – Chi phí hợp lý – Các khoản lỗ được kết chuyển – Thu nhập được miễn thuế.

Doanh nghiệp có thể kết chuyển lỗ liên tục tối đa trong 05 năm theo quy định tại Điều 9, Thông tư 78/2014/TT-BTC.

Mức thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp mới nhất 2025

Theo Luật Thuế TNDN sửa đổi 2025 (hiệu lực 01/07/2025), Việt Nam tiếp tục áp dụng thuế suất phổ thông 20% cho hầu hết doanh nghiệp. Tuy nhiên, có những mức ưu đãi đặc thù như:

Loại hình / lĩnh vực	Thuế suất
Doanh nghiệp nhỏ và vừa có doanh thu dưới 50 tỷ đồng/năm	17%
Doanh nghiệp công nghệ cao, nghiên cứu khoa học, môi trường	10%
Doanh nghiệp tại địa bàn kinh tế đặc biệt, vùng khó khăn	10% trong 15 năm đầu
Doanh nghiệp khai thác dầu khí, tài nguyên quý hiếm	32% – 50%

Đặc biệt, Luật sửa đổi 2025 bổ sung ưu đãi thuế suất 0% trong 5 năm đầu cho doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo được chứng nhận hợp lệ theo quy định của Luật Doanh nghiệp 2020 và Nghị định 80/2021/NĐ-CP.

Cách tính thuế TNDN chi tiết

Ví dụ minh họa:
Công ty A trong năm 2025 có doanh thu 12 tỷ đồng, chi phí được trừ 8 tỷ đồng, và có khoản thu nhập khác 200 triệu đồng.

→ Thu nhập tính thuế = (12 – 8) + 0.2 = 4.2 tỷ đồng
→ Thuế TNDN phải nộp = 4.2 tỷ × 20% = 840 triệu đồng

Nếu công ty A còn lỗ 500 triệu đồng từ năm trước được phép kết chuyển, số thuế phải nộp chỉ còn:
(4.2 – 0.5) × 20% = 740 triệu đồng.

Chi phí được trừ và không được trừ khi tính thuế TNDN

Theo Điều 6, Thông tư 78/2014/TT-BTC, chi phí được trừ là những khoản thực tế phát sinh liên quan đến hoạt động sản xuất – kinh doanh và có đầy đủ hóa đơn, chứng từ hợp lệ.

Một số chi phí không được trừ phổ biến:

Tiền phạt vi phạm hành chính, lãi chậm nộp thuế;
Khoản chi không có hóa đơn hoặc thanh toán không qua ngân hàng (>20 triệu đồng);
Chi vượt định mức khống chế (quảng cáo, tiếp khách, khấu hao tài sản không hợp lệ).

Doanh nghiệp nên lập sổ theo dõi chi tiết, lưu trữ chứng từ ít nhất 10 năm để phục vụ công tác thanh – kiểm tra thuế.

Ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp

Nhằm khuyến khích đầu tư, Nhà nước áp dụng nhiều chính sách ưu đãi TNDN theo Nghị định 218/2013/NĐ-CP và Thông tư 103/2024/TT-BTC:

Miễn thuế tối đa 4 năm, giảm 50% trong 9 năm tiếp theo cho dự án đầu tư mới thuộc lĩnh vực ưu tiên.
Thuế suất 10% trong 15 năm cho dự án đầu tư công nghệ cao, nông nghiệp sạch, phần mềm, năng lượng tái tạo.
Miễn thuế 2 năm, giảm 50% trong 4 năm tiếp theo cho doanh nghiệp nhỏ và vừa chuyển đổi từ hộ kinh doanh.

Các ưu đãi này góp phần tạo môi trường đầu tư bình đẳng, khuyến khích đổi mới sáng tạo và thúc đẩy phát triển bền vững.

Kê khai và nộp thuế TNDN điện tử

Theo Thông tư 80/2021/TT-BTC, doanh nghiệp phải kê khai thuế TNDN định kỳ theo quý hoặc theo năm thông qua Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thuế tại https://thuedientu.gdt.gov.vn.

Các bước cơ bản:

Chuẩn bị hồ sơ khai thuế gồm: tờ khai mẫu 03/TNDN, báo cáo tài chính, phụ lục kết chuyển lỗ, bảng kê chi phí.
Ký điện tử và gửi hồ sơ qua cổng thuế điện tử.
Nộp thuế trong thời hạn:
- Tạm nộp quý: chậm nhất ngày 30 của quý tiếp theo.
- Quyết toán năm: chậm nhất ngày 31/03 năm sau.

Nếu nộp chậm, doanh nghiệp có thể bị phạt 0,03%/ngày tính trên số tiền chậm nộp.

Cập nhật mới về thuế TNDN năm 2025

Luật sửa đổi 2025 bổ sung nhiều điểm đáng chú ý:

Cho phép doanh nghiệp được khấu trừ chi phí lương thưởng trả qua tài khoản số (kể cả ví điện tử hợp pháp).
Tăng mức khống chế chi phí quảng cáo, khuyến mãi lên 20% tổng chi phí được trừ.
Áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu (Global Minimum Tax 15%) cho tập đoàn đa quốc gia có doanh thu trên 750 triệu EUR, phù hợp xu thế OECD.
Bổ sung quy định chống chuyển giá tự động bằng cơ sở dữ liệu ngành.

Những thay đổi này sẽ ảnh hưởng lớn đến chính sách kế toán và chiến lược thuế của doanh nghiệp từ 2025 trở đi.

Câu hỏi thường gặp về thuế thu nhập doanh nghiệp

Mức thuế suất thu nhập doanh nghiệp hiện nay là bao nhiêu?

Mức thuế suất phổ thông là 20%, áp dụng cho đa số doanh nghiệp. Một số lĩnh vực đặc thù hoặc doanh nghiệp nhỏ được hưởng mức 17% hoặc 10% tùy trường hợp.

Doanh nghiệp lỗ có phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp không?

Không. Doanh nghiệp chỉ nộp thuế khi có thu nhập chịu thuế dương. Tuy nhiên, phải kê khai quyết toán và được phép kết chuyển lỗ tối đa 5 năm.

Khi nào doanh nghiệp được miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp?

Doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực ưu tiên, khu vực khó khăn hoặc khởi nghiệp sáng tạo được miễn thuế từ 2–4 năm và giảm 50% trong 4–9 năm tiếp theo, tùy loại dự án.

Kết luận

Thuế thu nhập doanh nghiệp là yếu tố cốt lõi trong quản trị tài chính, ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận, dòng tiền và uy tín pháp lý của doanh nghiệp. Hiểu rõ cách tính, ưu đãi và quy định mới nhất giúp doanh nghiệp chủ động lập kế hoạch tài chính, tuân thủ pháp luật và tối ưu nghĩa vụ thuế.

Nếu bạn đang cần hỗ trợ chi tiết về kê khai, quyết toán hoặc lập kế hoạch thuế TNDN, hãy tham khảo các hướng dẫn chuyên sâu trên Avano.vn – Giải pháp thuế, kế toán, pháp lý và C&B cho doanh nghiệp.