Trong vài năm trở lại đây, nghề freelance ngày càng phổ biến, mang lại sự linh hoạt và thu nhập đáng kể cho nhiều bạn trẻ. Tuy nhiên, đi kèm với đó là câu hỏi lớn: “Làm freelancer có phải đóng thuế thu nhập cá nhân không, và mức thuế được tính như thế nào?”. Đây là thắc mắc không chỉ của những người mới vào nghề mà ngay cả những freelancer lâu năm cũng còn nhiều băn khoăn. Bài viết này sẽ giải đáp chi tiết thông qua phần hỏi – đáp giữa một KOL nổi tiếng và chuyên gia thuế Avano.

Câu hỏi

Long Chun có câu hỏi:
“Tôi nghe nói làm freelancer thì không cần phải nộp thuế vì không ký hợp đồng lao động chính thức. Vậy thực tế, làm freelancer có phải đóng thuế thu nhập cá nhân không, và nếu có thì quy định cụ thể ra sao?”

Nguyễn Thị Thu Hà – Chuyên viên phụ trách thuế tại Avano, có hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực tư vấn thuế:

Đây là câu hỏi mà tôi nhận được khá nhiều từ các bạn trẻ làm việc tự do. Trước hết, chúng ta cần hiểu rằng thuế thu nhập cá nhân (TNCN) không phụ thuộc vào việc bạn có ký hợp đồng lao động dài hạn hay không, mà phụ thuộc vào việc bạn có phát sinh thu nhập hợp pháp hay không.

Theo Điều 25 Thông tư 111/2013/TT-BTC, khi các tổ chức, doanh nghiệp chi trả tiền công, tiền thù lao cho cá nhân cư trú mà không ký hợp đồng lao động, hoặc ký hợp đồng lao động dưới 3 tháng, nếu tổng mức trả thu nhập từ 2 triệu đồng/lần trở lên thì phải khấu trừ thuế TNCN theo tỷ lệ 10% trên tổng số tiền trước khi chi trả.

Điều này có nghĩa: freelancer vẫn phải đóng thuế thu nhập cá nhân. Cách đóng thuế được thực hiện ngay từ khi doanh nghiệp, đơn vị chi trả khấu trừ 10% trên thu nhập mà bạn nhận được.

Trường hợp được miễn khấu trừ 10%

Pháp luật cũng ghi nhận những trường hợp freelancer có thu nhập thấp, chưa đến mức phải nộp thuế, để tránh việc khấu trừ 10% một cách cứng nhắc.

Theo Thông tư 80/2021/TT-BTC, nếu freelancer chỉ có duy nhất một nguồn thu nhập và sau khi tính giảm trừ gia cảnh (11 triệu đồng/tháng cho bản thân và 4,4 triệu đồng/tháng cho mỗi người phụ thuộc), tổng thu nhập chưa đến mức phải nộp thuế, thì cá nhân có thể làm cam kết tạm thời chưa bị khấu trừ thuế.

Hiện nay, mẫu cam kết được áp dụng là Mẫu 08/CK-TNCN. Khi nộp cam kết này cho doanh nghiệp hoặc đơn vị chi trả, bạn sẽ tạm thời không bị khấu trừ 10% thuế. Tuy nhiên, cuối năm bạn vẫn cần tự thực hiện quyết toán thuế để xác định nghĩa vụ thực sự.

Quy trình thực hiện cho freelancer

Nhiều bạn freelancer thường lo lắng vì nghĩ thủ tục thuế phức tạp, nhưng thực tế có thể chia thành 3 bước cơ bản:

Khi nhận thù lao: Nếu thu nhập từ 2 triệu đồng/lần trở lên, thường tổ chức trả tiền sẽ khấu trừ 10%. Nếu bạn thuộc diện thu nhập thấp, hãy chuẩn bị Mẫu 08/CK-TNCN để nộp cho đơn vị chi trả.
Trong năm: Lưu giữ hóa đơn, chứng từ, hợp đồng dịch vụ và các chứng từ khấu trừ thuế (nếu có). Đây là bằng chứng quan trọng để quyết toán cuối năm.
Cuối năm: Thực hiện quyết toán thuế với cơ quan thuế. Nếu đã bị khấu trừ 10% nhưng tổng thu nhập sau giảm trừ chưa đến ngưỡng chịu thuế, bạn sẽ được hoàn thuế.

Ví dụ minh họa

Trường hợp 1: Anh Nam làm freelancer thiết kế, mỗi dự án nhận 5 triệu đồng. Doanh nghiệp thuê anh sẽ khấu trừ 10% (tức 500.000 đồng) trước khi trả tiền. Cuối năm, anh tổng hợp lại thu nhập, trừ giảm trừ gia cảnh, và nếu chưa đến ngưỡng nộp thuế thì được hoàn lại số tiền đã khấu trừ.
Trường hợp 2: Chị Hạnh làm freelancer viết content, thu nhập trung bình 8 triệu đồng/tháng. Nếu chị có một con nhỏ, được giảm trừ 4,4 triệu đồng cho con và 11 triệu đồng cho bản thân, thì thu nhập chịu thuế thực tế bằng 8 triệu – 15,4 triệu = âm, nghĩa là chị không phải nộp thuế. Khi đó, chị có thể nộp Mẫu 08/CK-TNCN để không bị khấu trừ ngay từ đầu.

Sai lầm thường gặp của freelancer về thuế

Trong quá trình tư vấn, tôi nhận thấy nhiều bạn freelancer thường mắc phải những sai lầm sau:

Nghĩ rằng không ký hợp đồng lao động thì không phải đóng thuế.
Không lưu giữ chứng từ khấu trừ, dẫn đến khó khăn khi quyết toán.
Không nộp cam kết Mẫu 08/CK-TNCN, dẫn đến bị khấu trừ 10% dù thu nhập chưa đến ngưỡng.
Không chủ động quyết toán cuối năm để được hoàn thuế.

Việc hiểu đúng quy định và chuẩn bị hồ sơ đầy đủ sẽ giúp freelancer tránh thiệt thòi về quyền lợi.

Góc nhìn từ chuyên gia Avano

Freelancer hiện nay chiếm một tỷ lệ lớn trong lực lượng lao động trẻ tại Việt Nam. Việc tuân thủ nghĩa vụ thuế không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn thể hiện sự minh bạch trong hoạt động nghề nghiệp.

Cá nhân tôi khuyên rằng, freelancer nên chủ động nắm rõ các quy định, chuẩn bị hồ sơ ngay từ đầu và liên hệ cơ quan thuế hoặc các đơn vị tư vấn uy tín như Avano nếu gặp khó khăn. Khi có sự hỗ trợ, bạn sẽ thấy rằng nghĩa vụ thuế không quá phức tạp mà còn giúp bạn an tâm phát triển sự nghiệp lâu dài.

Kết luận

Vậy, freelancer có phải đóng thuế thu nhập cá nhân không? Câu trả lời là CÓ. Mức khấu trừ phổ biến là 10% trên tổng thu nhập trước khi chi trả, trừ trường hợp bạn đủ điều kiện làm cam kết chưa đến ngưỡng chịu thuế.

Việc chủ động kê khai, quyết toán và nắm rõ quy định sẽ giúp freelancer vừa tuân thủ pháp luật, vừa bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình.