Rất nhiều người thắc mắc rằng: “Nếu cả năm không phát sinh thu nhập hoặc thuế thu nhập cá nhân (TNCN) bằng 0 thì có cần làm quyết toán hay không?”. Câu hỏi này không chỉ khiến người lao động bối rối mà ngay cả doanh nghiệp được ủy quyền quyết toán cũng gặp khó trong thực tế.
Bài viết dưới đây, Avano sẽ giúp bạn hiểu rõ quy định pháp lý hiện hành, phân biệt từng trường hợp cụ thể và hướng dẫn cách xử lý đúng chuẩn luật — tránh sai sót khi kê khai thuế cuối năm.

Hỏi – Đáp cùng chuyên gia Avano

Câu hỏi 1: “Không phát sinh thuế TNCN có phải nộp quyết toán hay không?”

Người hỏi: Chị Lan (nhân viên văn phòng tại Hà Nội)

Trả lời: Chuyên gia Thuế Nguyễn Hoàng Nam – Cố vấn pháp lý có 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực thuế tại Avano

Theo Điều 21 Thông tư 92/2015/TT-BTC và hướng dẫn tại Công văn 636/TCT-DNNCN của Tổng cục Thuế, cá nhân không phát sinh thu nhập chịu thuế hoặc có số thuế TNCN phải nộp bằng 0 thì không bắt buộc phải nộp hồ sơ quyết toán thuế.

Cụ thể:

Nếu cá nhân trong năm chỉ có thu nhập duy nhất tại một nơi và đã được khấu trừ đúng – đủ thuế TNCN thì không cần tự quyết toán.

Nếu cá nhân không có thu nhập hoặc thuế TNCN bằng 0, thì không phát sinh nghĩa vụ quyết toán theo quy định tại Luật Quản lý thuế 2019 (Điều 42).

Tuy nhiên, nếu cá nhân muốn được hoàn thuế TNCN (ví dụ: đã khấu trừ cao hơn thực tế), thì vẫn có thể tự nguyện nộp hồ sơ quyết toán để được hoàn lại phần chênh lệch.

Câu hỏi 2: “Doanh nghiệp được ủy quyền quyết toán có phải nộp nếu không phát sinh thu nhập không?”

Người hỏi: Anh Trọng (kế toán doanh nghiệp nhỏ tại TP.HCM)

Trả lời: Bà Trần Thị Bích Hằng – Chuyên viên cao cấp về Thuế, Avano

Đối với doanh nghiệp (đơn vị chi trả thu nhập), quy định tại khoản 6 Điều 8 Nghị định 126/2020/NĐ-CP và hướng dẫn tại Điều 21 Thông tư 92/2015/TT-BTC nêu rõ:

“Tổ chức, cá nhân trả thu nhập có trách nhiệm khai quyết toán thuế TNCN, kể cả khi trong năm có khấu trừ thuế hoặc không phát sinh khấu trừ thuế.”

Tuy nhiên, trường hợp không phát sinh chi trả thu nhập trong năm (tức là không có người lao động, không trả lương, không khấu trừ thuế TNCN), thì doanh nghiệp được miễn nộp tờ khai quyết toán.

Nói cách khác:

Nếu doanh nghiệp vẫn đang hoạt động nhưng không có phát sinh trả thu nhập cho bất kỳ cá nhân nào, thì không phải nộp hồ sơ quyết toán thuế TNCN.

Nhưng nếu trong năm có phát sinh chi trả lương, thưởng hoặc phụ cấp (dù không khấu trừ thuế), thì vẫn phải nộp tờ khai quyết toán theo đúng mẫu 05/QTT-TNCN.

Phân tích cụ thể từng trường hợp

Trường hợp của cá nhân: thuế TNCN bằng 0 có phải quyết toán không?

Nhiều người nhầm lẫn rằng “thuế bằng 0” tức là “không phải quyết toán”. Thực tế, nếu cá nhân vẫn có phát sinh thu nhập (ví dụ: nhận lương nhưng thu nhập dưới mức chịu thuế), thì họ không bắt buộc phải quyết toán, trừ khi có nhu cầu hoàn thuế hoặc có thu nhập từ nhiều nguồn khác nhau.

Ví dụ:

Anh Nam làm 12 tháng tại một công ty, tổng thu nhập chưa đến mức chịu thuế. Anh không phải quyết toán.
Nhưng nếu anh Nam làm ở 2 công ty khác nhau, thì cần tự quyết toán để đảm bảo tổng thu nhập được xác định chính xác, kể cả khi số thuế phải nộp vẫn bằng 0.

Trường hợp doanh nghiệp được ủy quyền quyết toán: có lương nhưng không phát sinh thuế

Nếu doanh nghiệp có trả lương cho nhân viên nhưng tổng thu nhập chưa đến mức phải khấu trừ thuế TNCN, thì vẫn phải thực hiện tờ khai quyết toán thuế TNCN cho toàn bộ nhân viên.

Bởi theo quy định, tờ khai quyết toán phản ánh toàn bộ tình hình chi trả thu nhập, không chỉ là nghĩa vụ nộp thuế.
Việc bỏ qua sẽ khiến doanh nghiệp bị phạt hành chính theo Điều 13 Nghị định 125/2020/NĐ-CP, với mức phạt từ 2 – 8 triệu đồng tùy tính chất vi phạm.

Kinh nghiệm từ Avano – Đơn vị cung cấp các giải pháp về thuế

Từ kinh nghiệm hỗ trợ hàng trăm doanh nghiệp và cá nhân, Avano nhận thấy:

Cá nhân nên kiểm tra kỹ chứng từ khấu trừ thuế của năm trước, nếu có phần thuế nộp thừa, hãy chủ động làm quyết toán để được hoàn.
Doanh nghiệp nên rà soát sổ lương, bảng khấu trừ thuế trước 31/3 hằng năm để đảm bảo dữ liệu chính xác khi lập tờ khai 05/QTT-TNCN.
Khi ủy quyền quyết toán, cần đảm bảo cá nhân đủ điều kiện theo khoản 3 Điều 21 Thông tư 92/2015/TT-BTC, tránh nộp sai thẩm quyền.

Tóm lại:

Cá nhân: Nếu không có thu nhập hoặc thuế bằng 0 → không phải nộp quyết toán, trừ khi muốn hoàn thuế.
Doanh nghiệp: Nếu không phát sinh chi trả thu nhập → không phải nộp tờ khai quyết toán. Nhưng nếu có phát sinh trả lương (dù không khấu trừ thuế), thì phải kê khai đầy đủ.

Hãy luôn rà soát sổ sách, bảng lương và chứng từ khấu trừ trước kỳ quyết toán. Việc hiểu rõ quy định giúp tránh bị phạt và tiết kiệm thời gian xử lý hồ sơ thuế.

Nếu bạn vẫn băn khoăn hoặc cần hỗ trợ giải đáp các vấn đề về quyết toán thuế TNCN, hãy đón đọc các bài viết mới nhất, cập nhật chi tiết các thông tin tại mục “Kiến thức thuế” của Avano.